Interview met Militaire Luchtvaart-veteraan in Nederlands-Indië uitgezonden als dienstplichtige op vliegveld Andir

Geïnterviewde vertelt over zijn vooroorlogse jeugd in Nederlands-Indië en zijn ouderlijk gezin. Het begin van de Tweede Wereldoorlog in Nederland was voor geïnterviewde ver van zijn bed, hij zat toen nog op school. In januari 1942 kwam hij op zeventienjarige leeftijd in dienst bij de Militaire Luchtvaart KNIL in Bandung op het vliegveld Andir. Geïnterviewde vertelt over de oorlogshandelingen van de ML-KNIL. Geïnterviewde nam niet deel aan de strijd, hij was nog in opleiding. Hij maakte wel Japanse bombardementen mee op het vliegveld. Hierdoor kwam er weinig van zijn militaire basisopleiding terecht. Nederlands-Indië capituleerde op 8 maart 1942. Voor de Japanners op Andir kwamen, lieten geïnterviewde en collega’s de olievoorraad weglopen uit de opslag. Geïnterviewde werd krijgsgevangen gemaakt en na een paar maanden naar de Changi-gevangenis in Singapore vervoerd. Vanuit Singapore werd geïnterviewde doorgezonden naar Rangoon in het huidige Myanmar. De omstandigheden tijdens het scheepstransport waren erg slecht. Aangekomen in Rangoon werd geïnterviewde tewerkgesteld aan de Burma-Siamspoorlijn, hij moest bomen kappen en tunnels graven. Geïnterviewde beschrijft de dagindeling, het eten en hoe er leiding werd gegeven aan de krijgsgevangenen. De krijgsgevangenen werden langs de spoorlijn verplaatst. De Japanse en Koreaanse bewakers behandelden hen vreselijk slecht. Er sterven binnen de groep van geïnterviewde veel mensen. De krijgsgevangenen konden via illegale radio’s het nieuws volgen. Dit was wel erg riskant. Er kwamen ook ontsnappingen voor in de groep van geïnterviewde maar die waren volgens hem gedoemd om te mislukken door het lastige terrein en de lokale bevolking die ontsnapte krijgsgevangenen aanbracht bij de Japanners. Ook eerder op Java waren er collega’s geweest van geïnterviewde die zonder succes hadden geprobeerd te ontsnappen, geïnterviewde moest toekijken toen zij door de Japanners werden geëxecuteerd. Na de Japanse capitulatie begeleidde geïnterviewde treintransporten met Aziatische dwangarbeiders richting havens om hun thuisreis aan te vangen. Kort daarna werd hij zelf naar het eiland Biak gevlogen. Van Biak kwam geïnterviewde in Surabaya waar hij naar school kon gaan. Daar werd hij ook herenigd met de rest van zijn ouderlijk gezin, iedereen had de Japanse bezetting overleefd. Officieel bleef geïnterviewde tot augustus 1946 in dienst, zijn diensttijd werd gevuld met wachtlopen. In 1948 kwam geïnterviewde naar Nederland om een technische opleiding te volgen. Geïnterviewde vertelt over zijn naoorlogse leven, gezin en het deelnemen aan herdenkingen.

Interviewgegevens

Interview
1775 
Interviewdatum
11 november 2022 
Interviewer
Gielt Algra 
Project
ICNV